W dniach 5-6 czerwca 2019 r. przedstawiciele 8 miast pilotażowych wzięli udział w wizycie studyjnej w Hamburgu, podczas której dokładniej zapoznali się ze strategią rozwoju zielonych dachów realizowaną przez miasto, obserwowali, w jaki sposób zmienia ona miejski krajobraz, oraz odwiedzili najciekawsze obiekty pokryte zielonymi dachami i żyjącymi ścianami. A tych z roku na rok jest coraz więcej - celem Miasta Hamburg jest obsadzenie roślinnością aż 100 ha powierzchni dachowej w obszarze miejskim. Nowe zielone dachy powstają zarówno na budynkach użyteczności publicznej, jak i prywatnych - mieszkaniowych i komercyjnych, a spora ich część ma być dostępna dla ludzi.

Wśród wielu zaprezentowanych modelowych projektów, które Hamburg zrealizował w temacie zagospodarowania wód opadowych, przeciwdziałaniu powodziom oraz realizacji ww. strategii, znalazły się:

Budynek Ministerstwa Środowiska i Energii

Pierwszym budynkiem odwiedzonym przez polską delegację był budynek Ministerstwa Środowiska i Energii, gdzie uczestnicy wizyty spotkali się z gospodarzami, zapoznali z makietą miasta oraz historią i procesem jego rozwoju. Planując rewitalizację istniejących lub zagospodarowanie nowych obszarów miasto, które zmaga się z problemem powracających powodzi, kładzie duży nacisk na rozwój zielonej infrastruktury i retencji. Pomóc w tym ma realizowana od 2014 r. strategia zielonych dachów, która była pierwszym tego typu dokumentem przyjętym przez niemieckie miasto. Po zapoznaniu się ze szczegółami strategii i aktualnym stanem jej realizacji, uczestnicy zwiedzili budynek ministerstwa, który sam jest pokryty zielonymi dachami na różnych piętrach.  Są to zarówno dachy ekstensywne, jak i intensywne, o łącznej powierzchni 10.000 m².

Zielone dachy na budynku Ministerstwa nie tylko poprawiają lokalny mikroklimat, są siedliskiem ptaków i owadów (na dachu prowadzona jest m.in hodowla pszczół), ale i wspierają zarządzanie wodą deszczową w mieście. Inne zastosowane w budynku proekologiczne rozwiązania obejmują wykorzystanie energii geotermalnej, zastosowanie ochrony przeciwsłonecznej zintegrowanej z elewacją zewnętrzną oraz zaawansowanego systemu wentylacyjnego z odzyskiem ciepła (termo aktywne sufity).

Budynek, który powstał w latach 2010-2013, był największym projektem budowlanym zrealizowanym w ramach IBA Hamburg. Jest to jeden z najnowocześniejszych budynków w mieście, który nie tylko wyznacza nowe standardy wizualne, ale i jest wysoce efektywny energetycznie (zużycie energii wynosi 70 kWh/m²). Budynek posiada certyfikat DGNB Gold.

Okolice Ministerstwa: budynki z zielonymi dachami i fasadami systemowymi

Po zwiedzeniu budynku ministerstwa uczestnicy wizyty odbyli krótki spacer po okolicy, podczas którego z zewnątrz obejrzeli kilka budynków z zielonymi dachami i fasadami. Do najciekawszych z nich należały:

• Budynek BIQ – budynek mieszkalny o powierzchni użytkowej 1 350 m², który posiada „fasadę z alg”. Mikroalgi są uprawiane w szklanych elementach przymocowanych do ścian zewnętrznych i są wykorzystywane do wytwarzania energii. Wypełnione algami elementy służą również do regulowania ilości światła docierającej do pomieszczeń. Ponadto budynek posiada panele fotowoltaiczne na dachu. Podobnie jak budynek ministerstwa, BIQ powstał w ramach IBA Hamburg.
• Budynek Smart is grün – budynek mieszkalny, który posiada ekstensywny zielony dach oraz elewację z roślin pnących posadzonych w donicach z podporami do wspinania. Budynek w całości spełnia wymogi zrównoważonego budownictwa mieszkaniowego. Na 5 piętrach znajduje się łącznie 14 apartamentów.
• Budynek Inselparkhalle – obiekt sportowy, obejmujący basen i halę do koszykówki. Posiada klasyczne zazielenienie elewacji ściennych oraz fotowoltaikę na dachu. Fasada składa się z 4 różnie zaprojektowanych powierzchni (fasada zielona, drewniana, wykonana z kolektorów słonecznych…), przez co zyskuje ona na atrakcyjności i stanowi cechę charakterystyczną budynku. Parter budynku jest w pełni przeszklony, a powyżej znajdują się pionowe ogrody i nasadzenia, z przerwami na wyświetlacze informacyjne.

Centrum seniora KerVita

Centrum obejmuje budynek mieszkalny dla osób starszych (145 miejsc) i dom opieki. Posiada intensywny zielony dach, którego całkowity koszt budowy wyniósł 43 000 EUR i który został nagrodzony jako sztandarowy projekt zielonych dachów. Ogród na dachu nad czwartym piętrem został zaprojektowany jako ogród dla osób z demencją, w którym mogą one bezpiecznie odpoczywać i doświadczać kontaktu z naturą. Centralnym punktem ogrodu na dachu jest wspólny taras z altaną, która może być wykorzystywana na imprezy kulturalne.

Uniwersytet Hafen City

Budynek wyposażony w zielony dach w ramach projektu badawczego RISA. Obejmuje także inne proekologiczne rozwiązania: chłodzenie nocne (naturalne odprowadzanie ciepła poprzez kontrolowaną nocną wentylację okien), zaawansowane sterowanie oświetleniem z wykorzystaniem technologii DALI (sterowanie oświetleniem w zależności od ilości docierającego do pomieszczeń światła dziennego oraz obecności użytkowników), woodoszczędne urządzenia sanitarne oraz wentylatory napędzanie wiatrem.

Forum ekumeniczne HafenCity

Budynek mieszkalny, którego część jest przeznaczona do praktyk religijnych oraz wspólnych przedsięwzięć dla społeczności lokalnej. Posiada zielony dach o powierzchni 300 m². Dach pełni funkcję społeczną – realizowane tu są różnego rodzaju akcje/warsztaty wspólnego sadzenia roślin i hodowli pszczół (tzw. urban farming).

Budynek Dock 71 Gbr

Budynek mieszkalny z częścią handlowo-usługową. Posiada ekstensywny zielony dach z funkcją użytkową. Jego znakiem rozpoznawczym są tarasy dachowe, ogrody społeczne oraz punkty widokowe. Ma duży wewnętrzny dziedziniec służący jaki miejsce odpoczynku i spotkań.

Haus des Landschaftsbaus

Budynek organizacji branżowej budowniczych terenów zieleni. Posiada zielony dach ekstensywny.

Szkoła podstawowa Wegenkamp

W ramach programu RISA na terenie szkoły wdrożono nowatorskie rozwiązania drenażowe, dzięki czemu osiągnięto roczne oszczędności w wysokości sięgające ok. 3 300 EUR. W realizację projektu zaangażowane były dzieci, nauczyciele i rodzice, a sam projekt połączony był z edukacją ekologiczną, w tym edukacją w obszarze ochrony i adaptacji do zmiany klimatu.

„Kleine Horst”

Kolejnym projektem realizowanym w ramach programu RISA, z którym zapoznali się uczestnicy wizyty, była wdrożona w życie na jednym z nowych osiedli mieszkaniowych koncepcja zdecentralizowanego zarządzania wodami opadowymi przy zastosowaniu różnych elementów odwodnienia: otwartych kanałów, koryt infiltracyjnych, rowów oraz quasi naturalnego zbiornika retencyjnego (bez ogrodzenia). Osiedle ma powierzchnię ok., 9,3 ha i obejmuje domy w zabudowie szeregowej (ok. 220 jednostek mieszkalnych. Koszt realizacji projektu to ok. 1 miliona EUR i obejmował zakup gruntu, wykopów/pustów, rurociągów i basenów retencyjnych.

Ponadto, uczestnicy wizyty odwiedzili obszar zabudowy mieszkaniowej „Am Weiẞenberge”, gdzie odwiedzili jeden z zielonych dachów ekstensywnych pełniących szczególne funkcje retencyjne (właściwości retencyjne dachu są monitorowane przez Uniwersytet HafenCity w ramach prowadzonego przez nich projektu badawczego),  kompleks mieszkalny dla seniorów  Seniorenheim Bethanien, który posiada ogród na dachu dostosowany do potrzeb osób starszych i z demencją, a także Parkside Lokstedt – kolejny modelowy projekt RISA: osiedle mieszkaniowe z częścią usługową oraz ekstensywnymi i intensywnymi zielonymi dachami. Także tu wdrażana jest koncepcja zdecentralizowanego zarządzania wodami opadowymi przy zastosowaniu różnych elementów odwodnienia, takich jak: zielone dachy, otwarte rynny, studnie infiltracyjne, kanały odwadniające i okresowo zalewane zagłębienia porośnięte m.in. fiołkami.